در این قسمت معماهایی را براتان آورده‌ام، که از طریق آنها می‌توانید تا حدی و از زاویه‌ای، هوش خود را محک بزنید.
البته باید اعتراف کرد که حل کردن این معماها کار همگان نیست و اگر کسی بتواند آنها را بصورت غیر تصادفی حل کند، باید او را در زمره افراد باهوش به حساب آورد. از طرفی اگر نتوانستید آنها را حل کنید فوراً خود را به عنوان فردی کم هوش ارزیابی نکنید اما اگرآن‌ها را حل کردید می‌توانید خود را با هوش بدانید. ضمناً پیشنهاد می‌کنم فوراً به سراغ جواب‌ها نروید بلکه زمانی جواب‌ها را ببینید که تقریباً مطمئن شویدآن‌ها را می‌دانید یا اینکه قادر به یافتن جواب نیستید.
پریا «شباب حسامی»
گشتی در رودخانه
یک قایق گشتی پلیس مسیر معمول گشت زنی‌اش را آغاز می‌کند. مسیر مأموریت ابتدا به سمت بالای رود، سپس به سمت پایین رود و سرانجام دوباره به سمت بالا تا نقطه عزیمت آغازین است. در این روز خاص رودخانه سریع‌تر از معمول جریان دارد. آیا این امر تغییری در زمان انجام مأموریت می‌دهد؟
مقسوم علیه‌ها
تمرینی برای سرعت عمل ذهن. کدام اعداد صحیح بزرگ‌تر از یک هستند که این نه عدد سه رقمی: ۱۱۱، ۲۲۲، ۳۳۳، ۴۴۴، ۵۵۵، ۶۶۶، ۷۷۷، ۸۸۸، ۹۹۹ همگی بدون باقیمانده برnها تقسیم پذیرند؟
تفکر منطقی
کاشف بی‌باکی قصد دارد از دل بیابانی خشک و بی‌آب و علف بگذرد. اگر عبور از این بیابان شش روز طول بکشد، وی با یاری چند تن می‌تواند به خواسته‌اش برسد، در صورتی که خود او و هر کدام از همراهان‌اش فقط قادر به حمل آب و آذوقه کافی برای چهار روز یک تن باشند؟ به دنبال ساده‌ترین جواب باشید.
ضرب
در این مسئله ضرب ستاره‌ها جانشین رقم‌ها شده‌اند. با این فرض که رقم‌ها همه از اعداد اول (۷ و ۵ و ۳ و۲) هستند، آیا می‌توانید مسأله را بازسازی کنید و پاسخ را بیابید؟
***
**
________
****
****
________
*****
شن‌های زمان
دو ساعت شنی قدیمی در اختیار شماست. در یکی ازآن‌ها ۷دقیقه طول می‌کشد تا شن‌ها از سوراخ میان دو محفظه رد شود و در دیگری ۱۱ دقیقه. مسأله ما یافتن کارآمدترین روش استفاده از این دو ساعت شنی برای اندازه گیری زمان ۱۵ دقیقه‌ای پخت کامل یک تخم مرغ آب پز است. اگر لحظه‌ای که نخستین ساعت شنی را سر و ته می‌کنید نقطه آغاز در نظر گرفته شود، کمترین زمانی که می‌توان درآن پخت و پز را به پایان رساند چقدر است؟
پایین رفتن
دو دوست از پلکان برقی پائین رونده در یکی از ایستگاه‌های زیر زمینی پایین رفتند. اولی قدم زنان پایین رفت و بعد از طی ۵۰ پله به پائین رسید، اما دومی از پله‌ها پائین دوید و ۷۵ پله را پیمود. اگر گفته شود زمانی که طول می‌کشید تا اولی یک پله را قدم زنان پائین برود، دومی سه پله را در حال دویدن طی می‌کرد، آیا می‌توانید بگویید شب‌ها که پلکان برقی از حرکت ایستاده چند پله درآن دیده می‌شود؟
هفت کودک
چهار دختر بچه و سه پسر بچه تصادفاً در یک ردیف نشسته‌اند. احتمال اینکه دو کودکی که در دو انتهای ردیفند هر دو پسر باشند چقدر است؟
بله یا خیر
اگر مسأله‌ای که حل کردید قبل از اینکه حل کنید مسأله‌ای را که حل کردید بعد از اینکه حل کردید مسأله‌ای را گه حل کردید قبل از اینکه این مسئله را حل کنید، مشکل‌تر از مسئله‌ای بود که حل کردید بعد از اینکه حل کردید مسأله‌ای را که حل کردید قبل از اینکه این مسئله را حل کنید، آیا مسئله‌ای که حل کردید قبل از اینکه این مسئله را حل کنید مشکل‌تر از این مسئله بود؟ بله یا خیر؟
سیاه یا سفید
دوست شما یک فنجان از قهوه‌ای که تازه آماده شده می‌ریزد، ولی درست موقعی که می‌خواهید به آن شیر که دمایش برابر دمای اتقا است اضافه کنید، به طور غیر منتظره برای یکی دو دقیقه فراخوانده می‌شوید، طبعاً شما میالید وقتی برمی گردید قهوه‌تان تا حد ممکن داغ باشد. آیا بهتر است شیر را قبل از ترک اتاق اضافه کنید یا باید صبر کنید و موقع برگشتن آن را اضافه کنید؟
استخر شنا
دو کودک یک مسابقه شنای رفت و برگشت را همزمان با هم اما از دو انتهای مخالف استخر شروع می‌کنند. آنها در مسیرهای مستقیم و با سرعت‌های ثابت شنا می‌کنند، ولی یکی از بچه‌ها چابک‌تر از دیگری است. آنها دفعه اول در نقطه‌ای به فاصله ۱۸/۵ متر از انتهای عمیق از کنار هم می‌گذرند و وقتی دور رفت به پایان رسید به هر کودک اجازه داده می‌شود دقیقاً ۴۵ ثانیه در کناره استخر استراحت کند. در دور برگشت شناگرها درست در فاصله ۱۰/۵ متری از انتهای کم عمق برای بار دوم از کنار هم عبور می‌کنند. درازای استخر چه قدر است؟
پاسخ‌ها:
پاسخ معمای گشتی در رودخانه:
هر اندازه سرعت جریان رود افزایش پیدا کند می‌باید زمان مأموریت هم افزایش پیدا کند. اگر هنوز متقاعد نشده‌اید سعی کنید مجسم کنید که اگر سرعت جریان رودnقدر افزایش یابد که معادل با سرعت قایق گشتی شود چه اتفاقی می‌افتد.
پاسخ معمای مقسوم علیه‌ها:
۳ و ۳۷ و ۱۱۱ اعدادی هستند که تمام اعداد سه رقمی داده شده بدون باقیمانده برnها تقسیم پذیرند.
پاسخ معمای تفکر منطقی:
کاشف می‌تواند مسافت شش روزه را به یاری دو همراه به پایان برساند.
سه مرد در حالی که هر کدام ذخیره آب و غذای چهار روز را حمل می‌کنند به راه می‌افتند. در پایان نخستین روز یکی از همراهان جیره یک روز را به هر یک از دو مرد دیگر تحویل می‌دهد و خود به نقطهی شروع سفر باز می‌گردد. در پایان روز بعد همراه دوم جیره یک روز دیگر را به کاشف تحویل می‌دهد و خود نیز به نقطه آغاز باز می‌گردد. اکنون کاشف، آب و غذای کافی در اختیار دارد و می‌تواند سفر چهار روزه باقیمانده را به تنهایی به پایان برساند.
پاسخ معمای ضرب:
با این فرض که ارقام مسأله ۲ و ۳ و ۵ یا ۷ هستند تنها اعدادی که می‌توانند در ردیف‌های سوم و چهارم صدق کنند عبارتند از:
۳٫۷۷۵ = ۲۳۲۵
۵٫۵۵۵= ۲۷۷۵
۵٫۷۵۵ = ۳۷۷۵
۷٫۳۲۵ =۲۲۷۵
یعنی صورت مسئله ضرب تنها می‌تواند ۳۳٫۷۵۵؛ یا ۵۵٫۵۵۵؛ ۵۵٫۷۵۵ یا ۷۷٫۳۲۵ باشد. ولی فقط مورد اول از این چهار حالت به پاسخی منجر می‌شود که ردیف پنجمش هم از اعداد اول باشد. بنابراین صورت بازسازی شده و کامل مسئله از این قرار است:
۷۵۵
۳۳
________
۲۳۲۵
۲۳۲۵
________
۲۵۵۷۵
پاسخ معمای شن‌های زمان:
کمترین زمان لازم فقط ۱۵ دقیقه است!
ساعت‌های شنی به این ترتیب بکار برده می‌شوند: ۱. تخم مرغ را در آب جوش قرار دهید و هر دو زمان سنج را به کار بیندازید. ۲. وقتی زمان سنج کوچک بعد از هفت دقیقه از کار می‌ایستدnرا برگردانید تا مجدداً شروع به زمان سنجی کند. ۳. وقتی زمان سنج بزرگ بعد از یازده دقیقه از کار می‌ایستد زمان سنج کوچک به اندازه چهار دقیقه کار کرده است. زمان سنج کوچک را دوباره سر و ته کنید. ۵. پس از چهار دقیقه دیگر، زمان سنج کوچک از کار خواهد ایستاد. یازده دقیقه به اضافه چهار دقیقه می‌شود پانزده دقیقه. و با این حساب تخم مرغ‌تان حاضر شده است.
پاسخ معمای پائین رفتن
پاسخ دقیقاً ۱۰۰ پله است.
ان را برابر تعداد پله‌هایی بگیرید که وقتی پلکان برقی ایستاده است درnدیده می‌شود و زمانی را که طول می‌کشد تا یک پله در قسمت زیر از نظر ناپدید شود واحد زمان در نظر بگیرید. پیتر ۷۵ پله را درn– ۷۵ واحد زمان، یا (تقسیم بر ۲۵) سه پله را درn– ۷۵، تقسیم بر ۲۵ واحد زمان طی می‌کند. جان ۵۰ پله را درn– ۷۵ واحد زمان، یا ۱ پله را درnـ۵۰، تقسیم بر ۵۰ طی می‌کند. با تشکیل معادلهn= 100 به دست می‌آید.
پاسخ معمای هفت کودک
۵۰۴۰ روش مختلف برای نشستن هفت کودک وجود دارد (۱٫۲٫۳٫۴٫۵٫۶٫۷ = ۵۰۴۰) از این تعداد ۷۲۰ حالت هست که در هر دو انتهای ردیف پسرها نشسته‌اند (: شش حالت نشستن دو تن از پسر بچه در دو انتهای ضرب در پنج حالات نشستن پنج کودک دیگر (۱٫۲٫۳٫۴٫۵) بنابراین در یک جایگزینی اتفاقی احتمال اینکه دو کودک نشسته در دو انتهای ردیف هر دو پسر باشند برابر است با ۷۲۰ مورد از ۵۰۴۰ حالت یا ۱ مورد از ۷حالت.
پاسخ معمای بله یا خیر
بله!
آنجه از شما پرسیده شده فقط این است: «اگر مسأله‌ای که قبل از این مسئله حل کردید مشکل‌تر از این مسأله بود، آیا مسأله‌ای که قبل از این مسأله حل کردید مشکل‌تر از این مسأله بود؟»
پاسخ معمای سیاه یا سفید
شیر را باید قبل از ترک اتاق اضافه کنید.
به طور کلی سرعت اتلاف حرارت منتاسب است با اختلاف دمای قهوه داغ و دمای محیط که خنک‌تر است. بنابراین افزایش زود هنگام شیر سرد (و در نتیجه کاهش دمای مایع داخل فنجان) سرعت کلی اتلاف حرارات را کاهش می‌دهد.
پاسخ معمای استخر شنا
طول استخر ۴۵ متر است.
وقتی شناگرها برای بار اول از کنار هم بگذرند، مجموع مسافتی که هر دو روی هم شنا کرده‌اند، برابر با طول استخر است. وقتی شناگرها برای بار دوم از کنار هم می‌گذرند، مجموع مسافتی که هر دوی روی هم شنا کرده‌اند، سه برابر طول استخر است. چون هر دو کودک با سرعت‌های ثابت و در مدت زمانی یکسانی شنا کرده‌اند، روشن استکه دفعه دوم که به هم می‌رسند هر کدام سه برابر طولی را که شنا کرده که وقتی دفعه اول به هم رسیده بودند شنا کرده بود. چون کودکی که از انتهای عمیق استخر آغاز کرده بود در برخورد اول شناگرها ۱۸/۵ متر شنا کرده بود، بنابراین باید در برخورد دوم ۳٫۱۸/۵ = ۵۵/۵ متر شنا کرده باشند. این مسافت ۱۰٫۵ متر بیش از طول استخر است که به این ترتیب برابر ۴۵ متر می‌شود. (توضیح: زمان استراحت بین رفت و برگشت در حل مسأله وارد نمی‌شود.)
منبع: فصلنامه تفکر متعالی
شماره ۳ ـ بهار ۸۵
